A dor de Daniel

*Álbumes de Guerra de Castelao sobre a Guerra Civil

   Unha das figuras máis emblemáticas do Pórtico de la Gloria é a do profeta Daniel.  O seu sorriso pasou á posteridade pola súa orixinalidade entre outras figuras máis hieráticas.  Séculos máis tarde, escuros os máis deles, emerxiu a figura dun dos galeguistas máis salientables. Alfonso Daniel Rodríguez Castelao, dirixente político nacionalista e deputado, foi un referente na resistencia do pobo galego á invasión do Exército Nacional. Nos Álbumes de Guerra entrégase á causa de Galiza e á liberdade. Poden contemplalos no Centro Socio-Cultural de Conxo.

   Trala sublevación militar establécese un tempo en Valencia. Alí ideou as estampas de Galicia Mártir. “Arrincadas da miña propia door van dirixidas a vós que sempre amáchedes a liberdade e sodes a única reserva que nos queda para reconstruir o fogar desfeito.”Quizá o grabado máis impactante é Este é o Deus dos fascistas onde retrata un xigante de mirada turbia e un cranio bismarckiano; baixo do peito contén as caveiras dos que levou por diante; abaixo, unha multitude en miniatura o alaba co brazo en alto.Así aprenderán a non ter ideas amosa un outeiro de cadáveres; o seu pecado, pensar diferente. ¡Cobardes, asesinos! alude a unha muller coa cabeza rapada ante o corpo difunto do seu home; os verdugos deixaron ó seu paso unha inscripción “Arriba España”e un regueiro de terror. Queman, rouban e asesinan no teu nome é unha sátira das tropelías dos sublevados mediante o rezo dunha labrega ante un enxebre cruceiro. Ben vi-sible xunto un morto en Esta door non se cura con resignación está o fouciño, símbolo da loita da esquerda. Van a matarnos pero venceremos,debuxo carcelario, e Non enterran cadáveres, enterran semente albergan certas esperanzas en que o sangue derramado non será en balde.

   Atila en Galicia segue a mesma liña de suma sensisibilidade. Un home desesperado abraza un tronco en Matáronlle un fillo;a nena sen xoguetes novos de Alberto Korda parece un tributo ao rianxeiro. As vareadas de Castigo menor son tan macabras coma o Duelo a garrotazos de Goya.  Todo por la patria, a relixión e a familia transforma o lema en pesimista;un morto atado nunha árbore e unha muller xace, a peito desbuberto, con menos saúde ca heroína de Delacroix. No fondo do mar convirte a cantiga popular nun triste depósito de fardos humanos.O paraíso fascista é unha familia decapitada trala morte do pai. As veces, Castelao cae na desesperación. Evasión evoca a fuxida en pateira de galegos coa faciana atemorizada dun rapaz. Algunha vez chegan tarde segue o lema de “Denantes mortos que aldraxados” polo inimigo.