Jorge Mira é da
Costa da Morte, terra considerada durante moito tempo o fin do mundo. Parece
paradóxico que un físico imparta una conferencia sobre a orixe do mundo nun
seminario. Está farto de escoitar a xente que pensa que só a ciencia alumea e
ve escurantismo nos que teñen fe. “Pero
non se pode asesinar a Deus coa ciencia. Ningún científico poderá facelo
nunca”. A definición máis prístina da creación é que da nada xurdiu ago. “Non
se pode razonar sobre a nada, é imposible.” O único que non se pode discutir é
que procedemos de primates. “Nós estamos aquí porque caeu un pedrolo e matou ós
dinosaurios”. Quizais existiron máis especies ca nos. ¿Quen sabe si houbo algo
máis evolucionado que xa se extinguiu?
Sentados na praia
os barcos desaparecen no horizonte a dous kilómetros e medio. Eso é pola
curvatura da Terra. No III a. C.
Eratóstenes xa sabía que en Siena, a actual Asuán, o sol caía a plomo no
solsticio de verán porque esta cidade estaba na liña do trópico. Decatouse de
que en Alejandría, a 800 km,unha columna proxectaba algo de sombra. Así calculou
a medida da Terra.
A partir de sombras
Aristarco de Samos calcula que a Terra é alomenos tres veces máis grande ca
lúa. Tapando cunha moeda o satélite estableceu que está a 400.000 kilómetros.
Errou por moi pouco. Saliulle que o Sol está vinte veces máis lonxe ca lúa e
aínda quedou corto porque está a 150millóns de km. “Eu cando moceaba facíao
con mozas de vinte km a redonda”.
A principios do
XVII o monxe polaco Kepler sabía que había estrelas errantes, que son os
planetas. Cada un deles se ubica nun piso distinto. Os que viraban máis rápido
están máis preto.
Giovanni Cassini
estaba en París e mandou a un discípulo a Guayana francesa para que mirara
dende alí a Marte. Calculou que o Sol está a 140 millóns de km., un erro mínimo
de 10 millóns.
A principios do XX
apenas se sabía a distancia a unhas cen estrelas. Henrietta Leavitt fixouse nas
estrelas pulsantes, as cefeidas,e percatouse que as máis grandes eran máis
lentas e brillantes. Ó acabar a I Guerra descúbrese o tamaño da Via Láctea,
100.000 anos luz. En 1923 Edwin Hubble constata que a un millón de anos luz
había outra galaxia,Andrómeda. A lei
Hubble de 1929 explica como as galaxias que están máis lonxe se ven vermellas
porque se van afastando.
O sacerdote belga
Georges Lemaitre estudiou a teoría da relatividade de Einstein;comprobou como o
universo se expande como un globo que se infla. Tiña que existir un comezo.
Esta tese, labrada na mecánica cuántica, xerou gran controversia. Fred Hoyle
para desprestixialo dicíalle que houbera un Big
bang ou gran reventón, pero o nome acabou acuñándose. Lemaitre foi tan
humilde que non quixo quitarlle a patente a Hubble aínda que o descubriu dous
anos antes.
Mira coñeceu a Stephen Hawking cando o británico
veu recoller o Premio Fonseca 2011. “Pesaba cinco kilos e dixo que llo
enviáramos por correo”. Estivo unha
semana con el e agora aplaude o traballo do actor de La Teoría del Todo. “Veu a
comer percebes e levámolo a Fisterra.” Logo en agradecemento cando cumpriu anos
invitou ó galego ó Trinity College de Cambridge. Hawking estudiou os buracos negros. Demostrou que son como
unha gran trituradora e acaban
devolvendo radiación. Dixo que as estrelas están feitas de hidróxeno, helio e
de materia escura que non se ve, que xa se descubrira no 33.
Hawking e Penrose, ”o
home máis brillante que vin na miña vida”, din que o momento do nacemento se pode calcular. Levamos 13700 millóns de anos.
No 98 Perlmutter,
Brian Schmidt e Adam Riess descubriron que o universo se expande cada vez máis
rápido. A enerxía escura é o mecanismo que o impulsa.Non levaron o Nobel ata
2011.
No hay comentarios:
Publicar un comentario