A cinza é gris

IV Xornadas de Novas Narrativas.
‘Banda Deseñada Galega e Intermedialidade’. 
Paraninfo da Facultade de Xeografía e Historia (8-V-2019)

*Xavier Alcalá fala de A nosa cinza con Manel Cráneo

   “Non somos animais falantes senón fabulantes. Contamos e reconstruimos,incluso dun modo inconsciente cando soñamos”. Os seus argumentos nacen na ducha. Influe o que escoitou, viu... e logo engádelle a súa propia vivencia.  A fala é o instrumento fundamental da comunicación. Manuel Rodrigues Lapa dixo que “estilo é capacidade de suxestión”. E Uxío Novoneyra contoulle a Alcalá que “poeta é o que escribe do que lle sobra”.

   Nas películas de guerra fáltalle o cheiro a pólvora. Os bos narradores teñen que conseguir que o lector se mergulle na escena. “A prosa para min é a arte excelsa. Un narrador menor é o que non é quen de redondear 300 ou 400 páxinas. O Don Quijote nunca o puiden fumar, é unha trapallada.Os Maias de Eça de Queirós é unha obra universal; cada peza é unha opera”.

   En A nosa cinza un neno descobre a vida en dez anos. O problema de levalo ao cine é ter un protagonista que pase dos sete ós dezasete anos.  A ficción histórica remata deixando o lector desconcertado. Pecha un ciclo de vida.

   Moitos pensaron que xa estaba ben de ruralidade e de mariñeiros, que tamén existen. Aquí se retrata, por primeira vez en Galicia, a un neno burgués. Hai unha pasaxe que fala da primeira comuñón. O rapaz estaba engaiolado polo sistema. “Igrexa e exército comulgaban xuntos”. Recoñece Xavier que ata o ano 61 cantou o Cara el Sol tódolos días. Dicía o seu pai que non podían fusilar a tódolos médicos porque quedarían sen sanadores.

   O pai é un médico viúvo. Ten unha muller que o axuda e moitos fillos. A familia está fragmentada, metade de esquerdas, metade de dereitas. É unha obra coral. Os personaxes gañan e perden peso, teñen maior protagonismo os masculinos.Son moitas microhistorias.

   Está ambientada en Ferrolterra:Cabanas, Pontedeume... Ferrol , aínda con tranvía, nunca se nomea.  Non había CocaCola; “chegou cando eu tiña 16 anos”. Bebíase whisky a pelo.

   Hai quen a denunciou por pornográfica.  Ramón Piñeiro pensou que non pasaría a criba da censura. Ten cousas que hoxe serían un escándalo.Un menor deitándose cunha adulta. Que fumen con trece anos arestora só se acepta se é parte central da trama.  “Xuntabámonos para matar gatos con varillas de paraugas porque nos daban noxo. Cos cans non”.

   Escolleron Merlín e Familia e A nosa cinza para facer novelas gráficas. “Cando se puxo de moda o realismo máxico xa había aquí un tipo inconsciente que meteu a Merlín nos montes de Meira. Eu podo ser talentoso pero Cunqueiro, que estaba como unha cabra, era xenial”.

   Manel Cráneo, “que ten un humor acedo tremendo” leva tres anos preparando a versión en banda deseñada. “Agora e súa e non é a miña”di un Alcalá que asume a reinterpretación. Alfredo Ferreiro, que non e afeccionado ó cómic, encárgase do guión.