La Casa de la Troya

 *Mostra no Gaiás (21.XII-2020 ata 5-III-2021)

Unha lembranza á novela estudiantina máis paradigmática de Compostela

   “De barba bellida como nun busto viril de Tiziano e algo xordo,o mesmo que Goya”. Alejandro Pérez Lugín é un andaluz fillo de andaluz e galega. Licenciase en dereito en Compostela.  Retorna á capital de España e traballa como xornalista, especializado en crítica taurina; eses ambientes quedan ben reflexados na novela Currito de la Cruz de 1921.

   Lugín quería pintar o ambiente de Compostela. Case todo o que ocorría era a intramuros: Catedral, Universidade, o abandonado cuartel de Santa Isabel ou o vello cárcere da Falcona. A vida social tiña lugar nos cafés, sociedades,o Casino e o Paseo da Ferradura. A tuna, que facía serenatas, pasarrúas e concertos, adquire un carácter estable desde 1876 e medra paseniñamente.

   A primeira edición da obra, cunha tirada de 1600 exemplares, é de 1915.Castelao deseñou a cuberta. Convertirase nunha das novelas máis lidas en castelán, con éxito tamén en Hispanoamérica.

   Gerardo Roquer,o protagonista, é enviado polo pai como castigo a estudar a Compostela. Ó principio atópase unha cidade gris e chuviosa pero axiña lle colle o gusto á vida dos pícaros e festeiros estudantes. E namora de Carmen. Os escritores  e xornalistas Camilo Bargiela e Enrique Labarta inspiraron a Casimiro Barcala.

   Antes houbera outras novelas estudiantinas. A primeira novela de Emilia Pardo Bazán foi Pascual López,autobiografía dun estudiante de medicina,obra realista e romántica publicada antes por entregas. Juan Bautista de Armada y Losada publicou El último estudiante en 1883. Valle Inclán cultivou o xénero con Mi hermana Antonia de 1909. Inspirouse na Casa do Cabildo cunha trama na que un mozo rexeitado no amor, Máximo Bretal, fai un pacto co demo para vingarse. 

  José Nieto fíxolle un tributo en Qué es la casa de la Troya. Hai outros textos analíticos de José Camaño Buornacell,Alejandro Barreiro e Darío Villanueva. A polémica xurdiu cando Camilo Bargiela,alias Barcala, demandou a Lugín pola autoría da novela pero a xustiza non lle deu a razón.

   Linares Rivas fixo unha adaptación teatral que contou cos decorados de Camilo Díaz Valiño. A primeira versión cinematográfica foi muda dirixida polo propio Lugín con Manuel Noriega en 1920. Adolfo Aznar encargouse da segunda no ano da guerra. A máis coñecida é obra de Rafael Gil en 1959. Mesmo houbo una versión mexicana realizada por Carlos Orellana.