Amar as palabras

Encontro con contadores de historias
no Centro Cultural de Santa Marta (7-5-2015)

  Cando morría a dictadura uruguaia un cura comunista alentou a Soledad Felloza a axudar nun comedor. Lía Moby Dick ou a Verne e o contaba o seu xeito.“Non sei si escoitaban. Tiñan fame”.

“Miña avoa dicía que onde plantes unha figueira alí morres”.Viviu ata os trinta no país charrúa. Amaba tanto a Galicia que cría que traizoaba o seu berce. Contoulle a Galeano a súa aflicción. Liberouna. “Tes as raíces alá pero as ramas, que tamén sirven para alimentarse, son galegas”.

   “Ser narrador é un suicidio”. Aínda que conte o mesmo conto nunca o expresa igual. Inflúe o ánimo que é cambiante. “É como saír a seducir”. Ti sabes cando saes a picar pedra e tes éxito.

   Vai mercando libros de nenos. Os máis raros. “Traballo coas mans; fun ceramista, fago fotografía, amaso…” Ten predilección por contar historias de mulleres, sobre todo na cociña ou no cárcere. “Encántame as historias onde o público queda feito po. ¿Vides sentir? ¡Toma!”

  Cando Paula Carballeira chega a Santiago entrou na Biblioteca Nova 33. Coñeceu a Xabier Docampo, que xa tiña sona como contacontos; levouna a un congreso de literatura de viaxes en Sevilla. “Vou mexar”.Liscou. As historias de Paula funcionaron e mandáronllas repetir nas escolas. “Ós nenos tes que crearlle as imaxes”. Se un imaxina un conto para o seu fillo o día seguinte o pícaro quererá escoitalo de novo. Se olvidas calquera detalle axiña se percatan. ¡Non era así!

   Baséase no popular. Reelabora antoloxías de moitas culturas.Pero cada vez elixe máis relatos galegos e familiares. “Houbo un tempo en que os cachés estaban ben e podía vivir do conto”.

   “O que queren os vellos é que fales con eles”; interrumpen máis e da tempo a contar menos.  O autor sofre sen un texto. Se o aprendes de memoria é máis doado que te quedes en branco.

   Celso Sanmartín escoitou de mozo as fazañas vitais da súa avoa. Namorouse de Óscar Wilde.

   Os nenos aprenden miméticamente;non podes dicir na casa“me cago na cona”porque o repiten na catequesis. Os vellos só escoitan sen falar cando están na misa.“O público máis exixente son os bébedos”.Sinte un subidón cando a xente, sen percatarse,“xa está debaixo das tellas”.

   “Fáiseme máis difícil se hai pouca luz e non vexo á xente”. Para ser bos contadores “hainos que saben aproveitar o intre, que o fan como quen non quere a cousa…” José Campanari sabe que “como actor podes escudarte tras un personaxe pero contando historias eres ti mesmo”.O de Lalín disfruta coa reelaboración. “Ás veces os remendos son máis bonitos que o orixinal”.

   Gústalle escoitar ós anciáns. Como Evaristo Vello do Caurel. Como aquelas catro de chándal de cores que subiron ao tren en Uxes. Deixa as lecturas e escoita. Ningunha queda sen falar.