Ser unha árbore

*Faladoiro e coloquio de Oliver Laxe
na Facultade de Filosofía da USC (27-4-2018)

                                (foto de Galiciae.com)

   Unha biografía da desterritorialización. Un cine mestizo. Fala de soberana sumisión, dous termos que poden ter mala fama pero que soan ben. Trátase dun desapego cara a vida, con humildade.Un “isto é o que nos tocou vivir”.Laxe palpou o contraste entre París e os Ancares, que están aínda en órbita e viven un tempo sagrado, casi medieval. A estrada non chegaba ata a porta  da casa. Os seus vencellos con esta comarca do noroeste xa se aprecian en París 1.  “En Marrocos tamén aceptaban con harmonía que eran pequenos”; alí fixo un obradoiro con nenos ó que bautizou como Dao Byed ou luz branca. Algo similar o que fixera Tolstói cos nenos rusos.

   A paisaxe xa é preponderante na súa primeira curta, Y las chimeneas decidieron escapar.“Non me gusta o termo paisaxe; non quere decir nada. Prefiro falar de órbita. Natureza é para min cero. Silencio, apagar a razón. Nin feliz nin triste. A natureza esculpe a xente que vive no rural; están sometidos a pragas, malas colleitas…”

  O obxectivo da arte é capturar o espíritu; iso ocorre cando te anulas e sometes. A verdadeira liberdade é a escravitude. A meta é o éxtase. “O meu horizonte é convertirme nunha árbore”. Transcendernos en nós mesmos. Coñecer o noso ego. Hai que saltar o outro lado do muro. Ser un cero.

   “Ás veces sacrifico verdade e naturalidade”.  Gábase de rodearse duns colaboradores, produtores, cámara e o script, que son tamén cineastas. “As veces eu son un mero canal e transmisor”.

   Os tolos amorosos pola súa propia fe actúan a contracorrente da sociedade.  “Hai que ter unha obsesión. O amor é un exceso, algo radical”.   O que non atura Oliver é a admiración estúpida polos artistas malditos que morreron nos seus vómitos. É absurdo.

   Gustoulle Boyhood. “É bastante metafísica a través da sinxeleza. Transcendente e inmanente”.  Garda relación co libro A cámara lúcida; cando un ve fotos de xente que morreu inconscientemente provoca que pense na súa finitude.  A arte nos conduce á nostalxia e melancolía. A morriña. Como facer unha mudanza. Os meus avós non cavilaban no pasado.Tamén se pode mirar pra diante. “Penso que hai azar e hai destino”

   “A modernidade di que ter certitude é algo negativo.Non estou dacordo. É unha intuición do corazón”.   Gústalle O reino da cantidade e a cantidade dos tempos. A obra de René Guénon critica os tempos actuais.“Intento ter a mirada da tradición. Na Universidade non se aprende nada, é só unha acumulación de saberes.  Desde que o ser humano espiu os mitos morre de frío”.

   Gústalle o pensador armenio Gurdjieff, quen falou unha vez da distancia que hai entre un violín e o estoxo no que vai gardado. Todo moi metafísico.

   Sobre algunha película moi alonxada do seu cosmos elixe Toni Erdmann, “iniciática e profunda”.  Estivo en Cannes hai un par de anos.

   “Valorar os proxectos só polo guión é aberrante. Fun cabezón e insistín nas imaxes. Prodúceme moito pracer captar certas imaxes”. Pon o exemplo do cineasta alemán Werner Herzog que quería filmar un barco que subise por unha montaña.“Síntome imantado como a vida que pon certos elementos para que a reproducción produza pracer”.

   É espirirual.“Interésame o rezo, o arte sagrado.Canto máis tolo estás e a peregrinación é maior hai máis premios e bendición.Entre as miñas motivacións están as egóticas.Quero que o meu cinema o vexa todo o mundo.Quero ser amado.A competencia é perniciosa”.

   A clave do desenrolo persoal é manter o control nas situacións máis extremas. “Pénsoo pero non o aplico. Penso que son cada vez menos tirano e excesivo. Son proxectos caros e iso xera angustia e medo; iso frena a creatividade. Hai que bailar sen rixidez! Ás veces vexo cousas de min que non me gustan. Son irascible”.

      “O que se coñece a si mesmo coñece o seu Señor.Vimos aquí a crecer”.As persoas son paradóxicas. Capaces de amar e, como os reptilianos, de morder. Hai que ter fe na xente, aínda que teñamos sombras. “O humano ten capacidades anxélicas. É un heroe”. 

   En Todos vós sodes capitáns Oliver tiña pouco orzamento e viuse obrigado a actuar. Xogaba con nenos africanos. “É unha imaxe moi pornográfica”. Os pequenos non teñen patria. “Ademais tiña un aire a Jesucristo e Che Guevara”.

   Ben Rivers, “que era libre como eu nos comezos”,propúxolle facer unha película dentro de Mimosas.Laxe levaba catro anos traballando nela.A cinta do galego, unha caravana que atravesa o Atlas, é xa semiindustrial. “Era a primeira vez que facía este salto. Podiamos naufragar”.O británico ofrecía axuda económica pero“ Era un piraña que viña a roubar?”Ó final decidiuse.“Se eu non era capaz de captala beleza da natureza o faría el”.

   “Todos provocamos aflición: unha palabra mal dada, non escoitamos…” En Aquilo que arde traballa sobre a misericordia.  “O universo nunca me xulgou; sempre me da cousas e me perdoa”.  Fala dun incendiario que sae do cárcere e produce dor porque está doído. Curiosamente chámase Amador. Responde a un arquetipo, o solteiro de montaña; neste caso vive coa súa nai, unha rebelde con moita enerxía.   “Sabemos que o espectador vai estar do noso lado. É merecido que se vinguen del? É só un delincuente?”